در طب سنتی از سیاه دانه برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود و حتی از آن به عنوان شفادهنده جهانی ياد می‌شود. هرچند سیاه دانه برای درمان بسیاری از مشکلات سلامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما اثربخشی اين گياه در مورد همه کاربردهای آن در زمينه‌های مختلف هنوز ثابت نشده‌است. بسیاری مصرف روغن این گیاه را در کاهش وزن موثر می‌دانند. در این مقاله سعی کرده‌ایم از نظر علمی تاثیر روغن سیاه دانه را بر کاهش وزن بررسی کنیم. با ما در ادامه مطلب همراه شوید.
سیاه دانه چیست؟
سیاه دانه که به نام زیره سیاه نیز شناخته می‌شود، اغلب از جنوب اروپا، شمال آفریقا و آسیای جنوب غربی می‌آید. این گیاه گلدار طی یک سال می‌تواند به ارتفاع بین ۲۰ تا ۹۰ سانتی متر برسد. روغن سیاه دانه از گیاه سیاه دانه به دست می‌آید که می‌توان از آن به صورت موضعی و یا مکمل استفاده کرد.
کاربردهای سیاه‌دانه برای بهبود وضعیت سلامتی
مطالعاتی که در زمینه استفاده از سیاه دانه برای درمان بیماری‌ها انجام شده، نشان داده که مصرف این گیاه در کنترل دیابت، کاهش درد و بهبود مشکلات گوارشی موثر است. وجود تیموکینون که از عوامل اولیه اثرات دارویی این گیاه است که برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند سردرد، فشار خون بالا، عفونت‌ها و التهاب استفاده می‌شود.
اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی
روغن سياه دانه سرشار از آنتی اکسیدان است. آنتی اكسيدان‌ها نقش مهمی در سلامتی ما ایفا می‌کنند، زيرا تحقيقات نشان داده است كه می‌توانند التهاب را كاهش دهند و از بدن در برابر بيماری‌هايی مانند بیماری قلبی، آلزایمر و سرطان محافظت كنند. به طور خاص روغن سياه دانه سرشار از تيموكينون است كه دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی است. در نتيجه، اين تركيب ممكن است از سلامت مغز محافظت و به درمان چندين نوع سرطان کمک کند.
کاهش آکنه
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد التهابی که روغن سیاه دانه دارد، مصرف آن می‌تواند برای بیماری‌های پوستی مانند آکنه موثر باشد. مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شده، نشان می‌دهد زمانی که افراد لوسیون ساخته شده با روغن سیاه دانه را روی ناحیه پوستی دارای آکنه استفاده کرده‌اند، پس از دو ماه ضایعات آکنه به میزان قابل توجهی روی پوست آنها کاهش یافته است.
درمان آسم
آسم وضعیتی است که در آن مجاری تنفسی شما باریک و متورم می‌شود و ممکن است حتی مخاط اضافی تولید کند. در نتیجه ماهيچه‌های اطراف مجاری تنفسی منقبض می‌شوند و تنفس را برای شما دشوار می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که روغن سیاه دانه به ویژه تیموکینون موجود در آن، ممکن است با کاهش التهاب و آرامش ماهیچه‌های اطراف مجاری تنفسی، به درمان آسم کمک کنند.
یک مطالعه روی ۸۰ نفر از بزرگسال مبتلا به آسم نشان داده است که مصرف ۵۰۰ میلی گرم کپسول روغن سیاه دانه، دو بار در روز به مدت چهار هفته به طور قابل توجهی به کنترل آسم کمک می‌کند. هرچند این تاثیر مصرف سیاه دانه روی کنترل آسم می‌تواند برای افراد مبتلا به این بیماری امیدوار کننده باشد، اما مطالعات بزرگتر و دقیق‌تری برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی طولانی مدت مکملهای روغن سياه دانه در درمان آسم انجام نشده است.
کاهش قند خون
برای افراد مبتلا به ديابت، سطح بالای قند خون به طور مداوم می‌تواند آنها را در معرض خطر مواجهه با عوارضی مانند بيماری‌های کلیوی، بیماری چشم و سكته قرار دهد. مطالعه‌ای که روی افرادی که از پودر سیاه دانه به صورت کپسول استفاده کرده‌اند، نشان داده که مصرف پودر سیاه دانه با کاهش سطح قند خون آنها کمک کرده است. به نظر می‌رسد که مصرف روغن سیاه دانه نیز می‌تواند چنین تاثیری در کاهش سطح قند خون داشته باشد.
بهبود سلامت مغز
تحقیقات در مورد تأثیر روغن سیاه دانه بر سلامت مغز هنوز در مراحل اولیه است، اما نتایج اولیه نشان می‌دهد که تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه به دلیل تاثیر که روی کاهش التهاب دارد، می‌تواند التهاب عصبی را نیز کاهش دهد. باید به این نکته توجه کرد که التهاب عصبی نقش مهمی در ایجاد بیماری های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون دارد.
درمان بیماری‌های قلبی
فشار خون بالا، سطح کلسترول بالا و تری گلیسیرید بالا؛ همه عوامل خطر قابل توجهی برای بیماری قلبی هستند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که روغن سیاه دانه ممکن است بتواند هر سه را پس از ۶ تا ۱۲ هفته استفاده، کاهش دهد.
سیاه دانه چگونه باعث کاهش وزن می‌شود؟
سیاه دانه علاوه بر فوایدی که برای سلامتی دارد، می‌تواند به کاهش وزن و لاغری نیز کمک کند. سیاه دانه حاوی ترکیباتی است که می‌توانند با تغییر در ژن‌های خاص مرتبط با گرسنگی، چربی را کاهش دهند و یک مکمل مفید در درمان چاقی باشد. علاوه بر این تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه که یک آنتی اکسیدان قوی و ضد التهابی است، با مبارزه با عفونت و کاهش التهاب از پیشرفت چاقی جلوگیری می‌کند.
مطالعات نشان داده‌اند که سیاه دانه در صورت ترکیب با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی نتایج بهتری در پی خواهد داشت. با این حال مصرف مکملهای گیاهی به تنهایی نتایج یکسانی روی کاهش وزن هر فرد ندارند.
فیتوکمیکال‌های یا گیامغذی فعال موجود در سیاه‌دانه باعث اصلاح ژن‌های خاصی می‌شوند که کارشان کنترل گرسنگی و کاهش چربی است و در نتیجه مصرف سیاه دانه می‌تواند تاثیر موثری برای لاغری داشته باشد.
گیامغذی‌ها، دسته‌ای از مواد مغذی با منشا گیاهی هستند که آنها را دارای خواصی می‌دانند که ضامن یا حافظ سلامتی است.
چگونه از سیاه دانه برای کاهش وزن استفاده کنیم؟
روغن سیاه دانه به صورت ژل نرم و روغن موجود است. شما همچنین می‌توانید آنها را در بسیاری از غذاهای سالم و مکملهای دارای ویتامین پیدا کنید. به گفته متخصصان، مصرف روزانه یک تا ۲.۵ گرم از این روغن بی‌خطر است. با این حال، بهتر است با دوز کم شروع کنید و به تدریج آن را به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود افزایش دهید.
راه های مختلفی برای مصرف سیاه دانه وجود دارد. برخی از آنها به شرح زیر است:
پودر سیاه دانه
- ابتدا دانه‌های برشته شده را کمی خشک کرده و درشت خرد کنید و سپس در ظرف دربسته نگهداری کنید.
- پودر سیاه دانه را روزانه یک بار با آب گرم مصرف کنید. می‌توانید به آن لیمو و عسل اضافه کنید یا آن را به نان، بلغور جو دوسر، اسموتی‌ها و یا هرچیز دیگری که مصرف می‌کنید، میل کنید.
روغن سیاه دانه
- سعی کنید یک فنجان کفیر، ماست، کشک ساده یا دوغ را با نصف قاشق چایخوری روغن سیاه دانه مخلوط کنید. این را روزانه یک بار مصرف کنید.
اطلاعات تغذیه
یک قاشق چایخوری روغن سیاه دانه حاوی:
- کالری: ۴۵ گرم
- پروتئین: ۰ گرم
- چربی: ۵ گرم
- کربوهیدرات: ۰ گرم
- فیبر: ۰ گرم
همچنین سیاه دانه منبع خوبی است از:
- کلسیم
- آهن
- روی
- فلز مس
- تیامین
- نیاسین
- فسفر
- اسید فولیک
تداخل دارویی
از آنجایی که سیاه دانه می‌تواند متابولیسم شما را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است با برخی از داروهای تجویزی تداخل داشته باشد. اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، با پزشک خود صحبت کنید.
سخن پایانی
سیاه‌دانه گیاهی است که فواید بی‌شمار آن انکارناپذیر است. از اثرات آن می‌توان به بهبود سلامت مغز، قلب و لاغری اشاره کرد. اگر می‌خواهید در زمینه لاغری از اثران آن بهره‌مند شوید، حتماً آن را در رژیم غذایی خود گنجانده و برای اطلاعات بیشتر با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
